10 listopada w kalendarzu określony jest jako Dzień Jeża. To jedno z najpopularniejszych zwierząt żyjących w Polsce. Choć wygląda bardzo przyjaźnie to nadal jest dzikim zwierzęciem i to na dodatek zaopatrzonym w kolce!

Jak wygląda jeż? To wiedzą już najmłodsi miłośnicy przyrody. W Polsce nie ma drugiego takiego zwierzęcia, którego ciało pokryte jest pięcioma a nawet siedmioma tysiącami białych i czarnych kolców. Mimo wielu mitów na temat jeży, nie dajcie się zwieść powszechnie utartemu w społeczeństwie "słodkiemu" wegańskiemu wizerunkowi jeża, to zręczny łowca! W czasie nocnych wojaży potrafi upolować ofiary o łącznej wadze 1/6 masy swojego ciała.

Co sprawia, że jeże potrafią zwinąć się w zgrabną kulkę?
Te nocne grapieżniki posiadają podskórny mięsień okrężny, który odpowiada za tą nietypową umiejętność, będącą ewolucyjną obroną jeży przed drapieżnikami.

Ponadto jeż jako drapieżnik zaopatrzony jest w ostre zęby, za pomocą których radzi sobie nawet z wężami i żmijami. Na codzień jeże żywią się głównie zgniłymi owocami, owadami, małymi gryzoniami, jajami ptaków, żabami oraz jaszczurkami.

Jeż jako jedyny ssak potrafi zjadać ropuchy, gdyż jest niewrażliwy na ich jad.

Zagrożenia dla zwierząt

Największym zagrożeniem dla jeży jest wciąż człowiek, dlatego tak ważne jest, aby poznać zwyczaje i potrzeby jeży, by móc tą wiedzę wykorzystać w działaniach chroniących jeże. Obecny rozwój w miastach to ogromne wyzwanie dla tych małych stworzonek. Rozbudowa ruchliwych dróg, coraz więcej pojazdów na drogach. Jedyną formą obronną jeży jest ich pancerz, lecz to niestety nie uchroni ich przed kolizją. Przyjaznym miejscem dla tych ssaków są lasy z bogatym podszyciem, zarośla, ogrody, a także parki. Budują gniazda z suchych liści, trawy i gałęzi. Właśnie teraz w listopadzie, a często już w  październiku jeż zapada w sen zimowy. Trudny dla wielu zwierząt czas mrozów i śniegów spędza najczęściej w wyścielonej liśćmi norce ukrytej pod korzeniami drzew lub w stercie chrustu. Otulony mchem, trawą i liśćmi budzi się zwykle dopiero w kwietniu. Na ten czas jego metabolizm maksymalnie zwalnia – temperatura ciała zmniejsza się z 36 °C do blisko 1 °C, krew dużo wolniej krąży. Te niewielkie drapieżniki muszą mieć się na baczności także przed naturalnymi wrogami m.in. borsukami, lisami, psami i sowami.

Serce małego drapieżnika bije tylko 20 zamiast 180 razy na minutę.

Jak możemy pomóc jeżom?

Listopada to również czas poszukiwania schronienia na zimę przez jeże. A te bardzo chętnie zamieszkają choćby w naszym ogródku, jeśli zostawimy im stertę liści, albo gałęzi. Dlatego, aby cieszyć się towarzystwem wyjątkowych gości warto odpuścić sobie jesienne porządki i zostawić zgarnięte liście w ogródku. Warto pamiętać, aby potencjalne miejsce ich bytowania było niedostępne dla psów.

Na koniec garść ciekawostek związanych z jeżem:

-Dawniej używano krwi, części ciała i prochów jeża do produkcji lekarstw. Tylna ćwiartka tułowia zwierzęcia zmieszana ze smołą lub żywicą miała działać na porost włosów;

-Uważano, że jeż przynosił szczęście, jeśli zamieszkał w okolicy domostwa;

-W Rzymie w IV w p.n.e. jeże były hodowane na mięso i igły, które wykorzystywano jako wrzeciono;

-Igły jeża znalazły zastosowanie m.in. jako igły prosektoryjne. Zamocowane na wymionach bydła miały również odzwyczajać cielęta od picia mleka;

-Sen zimowy jeża jest tak głęboki, że serce jego zamiast 181 uderzeń na minutę bije tylko 20 razy;

-Jeśli spotkamy na spacerze jeża pamiętajmy, by go nie niepokoić i nie odciągać od ważnych czynności, w tym zdobywania pożywienia. Przestraszony lub zaniepokojony jeż zastyga w bezruchu zwinięty w kulkę na dłuższy czas. Pamiętajmy, że to zwierzęta prawnie chronione.

-Istniejące od milionów lat jeże, bytujące współcześnie głównie w bliskim sąsiedztwie człowieka, nie są przystosowane do radzenie sobie z takimi jego wynalazkami jak pędzące o zmierzchu samochody czy kosiarki do trawy.